Taśmy LED, choć są na rynku już od dłuższego czasu, wciąż zwiększają swoją popularność, wymuszając w pewien sposób od producentów szukania nowych, ciekawszych rozwiązań. Jednym z nich są taśmy cyfrowe LED (SPI), nazywane także „adresowalnymi”. Mają bardzo wyjątkową cechę – każdą sekcję diod można zaprogramować osobno, tworząc unikalne efekty niemożliwe do uzyskania na klasycznych paskach LED świecących światłem o barwie białej zimnej, ciepłej lub neutralnej, takie jak płynące światło czy fala kolorów.
Rodzaje taśm cyfrowych LED
Choć taśmy adresowalne LED są wyjątkowe same w sobie, producenci poszli o krok dalej i, wychodząc naprzeciw oczekiwaniom klientów, opracowali różne ich rodzaje – tak, aby każdy mógł znaleźć dla produkt odpowiadający wszelkim oczekiwaniom.
Taśma cyfrowa LED COB (Chip On Board) – diody LED zamontowane są bezpośrednio na podłożu (podkład PCB – Printed Diode Board lub Printed Distribution Board) jako jeden zintegrowany układ. Charakteryzuje ją ciągły pasek światła bez widocznych przerw – światło rozchodzi się gładko po fosforowo-silikonowym pasku zabezpieczającym diody przed wilgocią i uszkodzeniami. Taśma adresowalna COB ma z reguły więcej diod, co nadaje światłu miękkości i płynności. Doskonale sprawdzi się jako klimatyczna dekoracja nadająca przestrzeni charakteru np. przy oświetleniu mebli kuchennych, garderoby, schodów czy wnęk ścian.
Taśma cyfrowa LED SMD (Surface Mounted Device) – w tym przypadku diody LED przylutowane są bezpośrednio do powierzchni taśmy. Są to taśmy cienkie, pozbawione fosforowo-silikonowego paska pokrywającego diody. Jego brak sprawia, że punkty świetlne są widoczne, ponieważ światło nie ma gdzie się rozproszyć. Pasek cyfrowy LED SMD może świecić stałą barwą zimną, neutralną, ciepłą, ale są także wersje CCT (Correlated Color Temperature) pozwalające przełączać się między podstawowymi barwami białego światła, RGB i RGBW, dający szerszą paletę kolorów.
Procesor w taśmie cyfrowej LED
Za możliwość programowania osobno każdej sekcji diod (tworzącej tzw. piksel) odpowiada układ scalony (chip, procesor). Dzięki jego funkcjom taśmie cyfrowej LED do podpięcia wystarczają trzy lub cztery piny, zamiast np. sześciu, jak to ma miejsce w taśmach RGBW lub niektórych nieadresowalnych.
Układ scalony WS2811 – umieszczany na taśmie obok diody, a nie bezpośrednio z nią połączony; jeden z pierwszych szeroko dostępnych na rynku, jednak utrudniający precyzyjne sterowanie każdą z diod osobno, ponieważ programuje cały segment. W zupełności wystarczający do oświetlenia montowanego w domu.
Układ scalony WS2814 – ulepszona wersja WS2811. Stabilniejszy i bardziej niezawodny, szczególnie w przypadku dłuższych odcinków taśmy. Sprawdza się w sterowaniu taśmami cyfrowymi LED RGBW (taśma kolorowa z dodatkowym białym). Idealny dla profesjonalistów szukających efektywnego oświetlenia np. sceny na koncercie lub podczas pokazów.
Procesorów jest na rynku oczywiście znacznie więcej, jednak wiele z nich jest kompatybilnych z szerokim wachlarzem kontrolerów do taśm cyfrowych LED. Należy więc upewnić się, że zakupiony przez nas sterownik jest zgodny z układem scalonym zastosowanym w naszej taśmie LED – inaczej pasek nie zadziała.
Co jest potrzebne do montażu taśmy cyfrowej LED?
Aby taśma adresowalna LED działała prawidłowo i bezawaryjnie, należy wyposażyć się w dodatkowe akcesoria:
- profil aluminiowy do taśmy cyfrowej LED – „rynienka”, w którą wkleja się taśmę; aluminium odprowadza temperaturę, zapobiegając przegrzewaniu się taśmy i w związku z tym wydłuża jej żywotność. Profil zamyka się kloszem z PVC lub PMMA, który dodatkowo rozprasza światło i nadaje mu miękkości,
- sterownik do taśmy cyfrowej LED – to dzięki niemu taśma świeci tak, jak ją zaprogramujemy; podstawowe modele często mają już wgrane podstawowe tryby i animacje, wybierane z poziomu specjalnego pilota do LED-ów, naściennego panelu czy aplikacji w telefonie. Bardziej zaawansowane kontrolery umożliwiają stworzenie niemalże dowolnego efektu świetlnego, połączenie z systemami smart home czy zaprogramowanie diod tak, by reagowały na muzykę bądź obraz (druga opcja wymaga jednak więcej pracy),
- zasilacz do taśmy cyfrowej LED – choć stosunkowo łatwo go dopasować, wielu użytkowników taśm LED ma z nim problem. Aby obliczyć zapotrzebowanie na moc, wystarczy pomnożyć moc na metr taśmy (W/m) razy jej długość (m) i dodać do tego 15-20% zapasu – zasilacz nie może pracować na 100% obciążenia, skraca to jego żywotność. Moc zasilacza musi być taka sama, jak moc taśmy (np. 12V i 12V). W przypadku odcinków dłuższych niż 5 m może zajść konieczność podpięcia dodatkowego źródła zasilania, aby taśma świeciła tak samo jasno na całej długości,
- przewód do taśmy cyfrowej LED – służy do połączenia taśmy LED i sterownika; warto zwrócić uwagę na to, aby nie był zbyt cienki, ponieważ grozi to przegrzewaniem i spadkami napięcia, przez co taśma będzie stopniowo coraz słabiej świeciła na długości.
Taśma cyfrowa LED – zastosowanie
Możliwość stworzenia własnej kombinacji świateł w taśmie adresowalnej LED sprawia, że znajduje ona zastosowanie w wielu miejscach i pozwala nadać im wyjątkowego i niepowtarzalnego charakteru. Tworząc animacje, uzyskasz efekty takie jak padający deszcz, migotanie, płynący strumień światła, tęczę i… ogranicza Cię praktycznie tylko wyobraźnia.
Taśma cyfrowa LED doskonale sprawdzi się w domu, we wnękach ściennych w salonie, pod szafkami w kuchni, w garderobie czy przy suficie, ale także w biurze czy przy stanowisku gamingowym jako oświetlenie biurka bądź regału. Nada niepowtarzalnego klimatu również łazience, więc jeśli nastrojowy relaks w wannie lub pod prysznicem to coś, co lubisz, nie może ich tam zabraknąć. Sterowanie jasnością światła umożliwi Ci także nocną wizytę w toalecie bez nadmiernego rozbudzania się ostrym światłem.
Przykuwajacy oko efekt otrzymamy programując taśmę SPI LED na światło płynące, które będzie nas śledziło, gdy przejdziemy się korytarzem, a nasz dom wyróżni się spośród innych, jeśli pasek cyfrowy LED zamontujemy na elewacji – nie ma szans, że ominiesz swój wjazd, wracając po ciemku. Jeśli ozdobisz w ten sposób lokal usługowy, z liczba odwiedzających Cię osób z pewnością będzie zaskoczeniem.
Jeśli prowadzisz firmę, taśma cyfrowa LED pozwoli Twojemu lokalowi wyróżnić się i zapisać w pamięci klientów jako miejsce z klimatem i troską o detale. Adresowalna taśma LED może być także ciekawym elementem tła, jeśli pracujesz przed kamerą lub często odbywasz rozmowy przez komputer – nie sposób będzie oderwać od Ciebie wzroku.
Taśmę cyfrową LED można także zamontować jako oświetlenie sceny na koncercie, dekorację baru w klubie, składową instalacji artystycznej czy wykorzystać w cieszących się dużą popularnością pokazach świateł przy fontannach czy na mostach. W przypadku montażu na zewnątrz, należy uwzględnić zmienną pogodę i wyposażyć się w szczelne komponenty (hermetyczny profil, klosz i zasilacz) oraz taśmę adresowalną LED o wysokim stopniu ochrony, np. IP67 (pełna pyłoszczelność i ochrona przed czasowym zanurzeniem do 1 m przez 30 minut). Uszczelniony zestaw znajdzie zastosowanie również w łazience.
Problem z taśmą cyfrową LED
Prawidłowo zamontowana i nieuszkodzona taśma cyfrowa LED będzie cieszyła Twoje oko od pierwszego podpięcia. Może jednak zdarzyć się tak, jak to przy elektronice bywa, że coś zawiedzie lub wzbudzi wątpliwości. Warto znać możliwe przyczyny problemów z taśmą adresowalną LED, aby wiedzieć, jak im przeciwdziałać lub zaradzić, jeśli już wystąpią.
Taśma cyfrowa LED nie świeci
Jednym z powodów nieświecenia taśmy adresowalnej LED może być źle dobrany zasilacz. Jeśli do paska cyfrowego LED 24V zastosujemy zasilacz 12V, diody się nie włączą – nie otrzymają dostatecznie wysokiego napięcia. Jeśli będą miały go za dużo – światło na taśmie cyfrowej LED będzie pulsować.
Inną przyczyną tego, że taśma cyfrowa LED nie świeci, może być także źle dobrany sterownik, który nie obsługuje danych w procesorach znajdujących się na pasku LED. Na całkowicie niekompatybilny sterownik taśma LED po prostu nie zareaguje – zgodność między kontrolerem a paskiem SPI LED jest absolutnie konieczna.
Taśma cyfrowa LED migocze
Jeśli taśma cyfrowa LED migocze, oznacza to zakłócenia sygnału. W takim przypadku należy sprawdzić, czy jakiś przewód lub inny kawałek metalu nie styka się z cynowym łączeniem na taśmie, wywołując zwarcie. Nierozwiązany problem może skutkować uszkodzeniem diod lub sterownika, a nawet przepaleniem ścieżki. Migotanie paska SPI LED może być wywołane także przez zastosowanie albo zbyt słabego lub zbyt mocnego zasilacza – diody otrzymają za mało lub za dużo prądu, albo sterownika, którego oprogramowanie nie jest w pełni zgodne z układami scalonymi na taśmie. Druga opcja może sprawić, że taśma cyfrowa LED „zawiesza się” po kilku diodach.
Taśma cyfrowa LED świeci nierówno
Taśma cyfrowa LED świeci nierówno. Powód? Spadek mocy na długości. Można temu zaradzić w prosty sposób – dodając kolejne źródło (lub źródła, zależnie od długości odcinka) zasilania, aby prąd o tym samym natężeniu mógł płynąć dalej.
Powodem nierównomiernego świecenia paska SPI LED będzie także nieprawidłowe ustawienie ilości pikseli w sterowniku:
– gdy pikseli jest za mało, kontroler „myśli”, że taśma LED jest krótsza, i wysyła sygnał tylko do jej części, sprawiając, że tylko ta część świeci,
– gdy pikseli jest za dużo, sterownik wysyła dane dalej, „poza taśmę LED”, co może skutkować spowolnieniem efektów lub błędami w synchronizacji.
Warto zauważyć, że niektóre sterowniki mają fabrycznie ustalone limity pikseli – ich przekroczenie poskutkuje migotaniem diod lub zawieszeniem się sterownika.
Powodem nierównego świecenia taśmy cyfrowej LED może być także niezgodność adresowania między taśmą LED a sterownikiem. Jeśli taśma ma 12V i na jeden piksel składają się trzy diody, a kontroler zaprogramujemy na jedną diodę jako jeden piksel, efekty przesuną się o trzy diody.
Taśma cyfrowa LED problemy z kolorami
Nieprawidłowe działanie taśmy cyfrowej LED może objawiać się problemami z kolorami. Po raz kolejny warto w takiej sytuacji sprawdzić zasilacz i moc (czy nie jest zbyt wysokie lub za niskie) oraz czy podłączony odcinek nie jest zbyt długi i napięcie nie spada na długości.
Kolory mogą wyświetlać się nieprawidłowo także przez zakłócenia sygnału wywołane nieekranowanym (nieodpowiednio zabezpieczonym) lub zbyt długim przewodem między taśmą a sterownikiem. Kontroler także może być przyczyną problemów z kolorami na taśmie cyfrowej LED – jeśli zostanie źle skonfigurowany lub jeśli nieodpowiednio podłączymy do niego przewody, nasz adresowalny pasek LED nie zadziała tak, jak powinien.
Za nieprawidłowe wyświetlanie kolorów mogą także odpowiadać uszkodzenia diod lub całych sekcji – objawia się to wyświetlaniem innych kolorów nuż te przez nas zaprogramowane lub stałym światłem np. zamiast zaprogramowanej animacji.
Podsumowanie
Taśmy cyfrowe LED to niezbędnik niepowtarzalnego i zapadającego w pamięć wnętrza. Dla efektu miękkiego, rozproszonego światła, wybierz pasek adresowalny LED COB, natomiast jeśli widoczne punkty świecące są tym, co Cię interesuje, dobrą opcją będzie taśma cyfrowa LED SMD. Upewnij się, że dobrany do niej zasilacz posiada taką samą moc. Sprawdź też, czy wybrany sterownik obsługuje układ scalony, w który wyposażona jest Twoja taśma i nadaj swojej przestrzeni charakter.
